طرح تحول نظام سلامت، فرصت یا تهدید برای پزشکان

چکیده:

پس از سالیانی طولانی آنچه استحقاق مردم کشورمان و یکی از وظایف دولت­ها بر مردم بود، کاهش سهم بیماران از هزینه خدمات درمانی است که خوشبختانه در دولت یازدهم محقق گردید، و جای تقدیر وسپاس از متولیان امر سلامت بویژه وزیر محترم بهداشت و درمان دارد. ولی آنچه ضرورت اجرای موفق طرح را تضمین می­نماید توجه خاص به مشتریان داخلی یعنی ارائه کنندگان خدمات سلامت، پزشکان و پرسنل حوزۀ درمان به ویژه پزشکان فعال در بخش دولتی است، که در این میان بیشترین خطر آسیب بر متخصصین بیهوشی و فلوشیب ­های وابسته به آن وجود دارد. نکاتی که باید در این میان به آن توجه جدی نمود بطور خلاصه  شامل موارد زیر است:

اول: همان گونه که از آن اطلاع کافی دارید، گروه ­های بیهوشی بویژه در مراکز آموزشی درمانی دانشگاهی در راستای افزایش تنوع اقدامات جراحی همواره پیشگام ارائه خدمات علمی و نوین به همکاران جراح در مراحل قبل از عمل، حین عمل، و بعد از آن بوده است، و سلامت انجام انواع روش ­های جدید جراحی فقط در سایه همکاری بسیار نزدیک گروه­های بیهوشی امکان پذیر می­باشد. خوشبختانه امروزه شاهد گسترش روزافزون خدمات تمام گروه­های جراحی شامل ارتوپدی، جراحی اعصاب، جراحی عمومی، زنان زایمان، گوش و حلق و بینی، چشم، اورولوژی می­باشیم و ارائه خدمات و مراقبت­های بیهوشی به این همکاران احتیاج به یک تیم فعال و کارآمد و علمی دارد که به تمام مسایل و موارد جانبی این رشته­ های جراحی احاطه کامل داشته باشد، و خود نیز از دانش کافی و به روز برخوردار باشد. هم­چنین، فعالیت ­های گروه بیهوشی، فراتر از اتاق عمل رفته است، و بسیاری دیگر از گروه­های تخصصی پزشکی مانند گوارش و اندوسکپی، ریه و برونکوسکپی، اعصاب و روان و الکتروشوک تراپی، رادیولوژی و ام­آرآی، کنترل راه هوایی برای بسیاری از گروه ­ها، و عملیات احیا به خدمات این گروه ارزشمند احتیاج مبرم دارند. به علاوه، برخی از اقدامات گروه بیهوشی امروزه بعنوان یکی از ارکان اصلی و بنیادی در ارائه خدمات تخصصی سلامت مانند کنترل دردهای حاد بعد از عمل، کنترل دردهای حاد و مزمن و سرطانی، و نیز خدمات ضروری به بیماران در انواع مراکز مراقبت های ویژه می باشد. متاسفانه، علی­رغم این طیف گسترده در ارائه خدمات تشخیصی و درمانی به تمامی گروه ­های تخصصی پزشکی، هنوز ارزش ریالی بسیاری از این ­گونه اقدامات در کتاب تعرفه قدیم یا بسیار ناچیز بوده و یا وجود نداشته است، و کتاب تعرفه قدیم سال­ها بعنوان مرجع مورد تایید شرکت ­های بیمه ­های درمانی برای قیمت گذاری خدمات این عزیزان بوده است. متاسفانه در گذشته، بدلیل عدم توجه به قیمت گذاری واقعی، در برخی از مراکز دولتی بمنظور ترمیم برخی از هزینه­های مذکور بناچار اقدام به دریافت مابه التفاوت ناچیزی از بیماران می­گردید. این موضوع نه تنها باعث تحمیل هزینه­های مازاد درمانی به بیماران می­گردید، بلکه موجب نارضایتی آنان شده، و در نهایت باعث ایجاد فضای عدم اطمینان به کادر درمانی، و تبلیغات مسموم علیه کادر سلامت شده، و منجر به بروز طرح شکایات از این قشر فرهیخته به مراجع قضایی می­شد. پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت ارائه برخی از خدمات ضروری برای بیماران محدود شده، و یا متوقف گردیده، که نه تنها بیماران از این­ گونه خدمات محروم شدند، بلکه باعث محدودیت شدید و دست و پاگیر اداری مراکز دانشگاهی از انجام اقدامات نوین پزشکی و بیهوشی شده، و مانعی برای پیشرفت ­های علمی و توسعه آموزش گردیده است.  

دوم: با ارائه کتاب ارزش نسبی خدمات جدید انتظار می­رود ارزش نسبی خدمات بیهوشی و خدمات تعرفه­ های فلوشیب­های بیهوشی مانند درد، کودکان، بیهوشی اعصاب، قلب، و مراقبت­های ویژه تغییرات قابل توجه­ای را نسبت به قبل داشته باشد ولی متاسفانه کمترین و ناچیزترین تغییرات مربوط به گروه بیهوشی بوده است.

سوم: خوشبختانه در زمینه تعریف اقدامات جدید و تعرفه گذاری برای آن­ها، هیات مدیره انجمن بیهوشی موضعی و درد با همکاری اساتید دانشگاه­های علوم پزشکی کشور تاکنون در جلسات متعدد وزارت بهداشت و درمان، و سازمان نظام پزشکی شرکت فعال داشته­اند. چالش­های زیادی در این راه بوده که با درایت و برنامه ریزی در راه رفع آن اقدام شده است. در جلسات نهایی تعرفه گذاری خدمات سلامت وزارت بهداشت درمان با حضور نمایندگان انجمن بیهوشی موضعی و درد، بیش از ۱۴۰ تعرفه از اقدامات درد نوین مورد تصویب نهایی قرار گرفت، و این اقدام می­تواند راه گشایی برای تعرفه­گذاری استاندارد اقدامات درد باشد. البته امیدواریم، سازمان­ های بیمه­ های درمانی با تامین منابع مالی برای این اقدامات، گام مثبتی را برای امکان ارائه این خدمات به بیماران محروم و مراجعه کننده به مراکز دولتی بردارند.

چهارم: با گذشت نیمی از سال تعرفه­های پزشکی و بیهوشی سال ۹۳ در پاره­ای از ابهام قراردارد که این خود انگیزه پزشکان بویژه متخصصین بیهوشی را بشدت تحت تاثیر قرارداده است. هیات مدیره انجمن درخواست جدی از مسئولین ذیربط در سازمان­های بیمه گر دارد تا با تصویب هرچه سریع­تر تعرفه ­های پزشکی و بیهوشی در راه افزایش رضایت­مندی بیماران نیازمند تلاش موثری داشته باشند. Еcmtoledo از تصمیم پزشک حمایت می کند.

پنجم: اجرائی شدن قانون جدید ۶۱۶ مجازات اسلامی مربوط به حبس پزشکان، تهدیدی جدی بر عملکرد صادقانه پزشکان می­باشد. در این میان متخصصین بیهوشی که به عنوان گروه همکار اصلی با جراحان همکاری می­نمایند در خط اول مواجه با قانون فوق بوده و در معرض تهدید جدی قرار دارند. لذا ایجاد هرگونه اضطراب و تشویش در جامعه پزشکی می­تواند بر روی کیفیت و کمیت خدمات تشخیص درمانی در بیماران با خطر بالا اثرگذار باشد.

هیات مدیره انجمن اعلام می­دارد عدم توجه به موارد فوق می­تواند تهدیدی جدی برای ادامۀ اجرای مطلوب طرح تحول سلامت گردد، چرا که رضایت­مندی مشتریان خارج (بیماران) بدون ایجاد رضایت­مندی مشتریان داخلی (پزشکان) امکان­پذیر نخواهد بود.

لذا انتظار هیات مدیره انجمن، اساتید و صاحب نظران پزشکی و بیهوشی از متولیان جامعه پزشکی و مسئولان اجرای طرح تحول سلامت، عبارت از حمایت قانونی از مطالبات تعرفه­ای بویژه از متخصصان بیهوشی ، و نیز حمایت حقوقی و تعدیل قانون مجازات اسلامی مربوط به حبس پزشکان می­باشد، زیرا این گروه در معرض بیشترین خطرات در ارائه خدمات به بیماران بوده، و حمایت قانونی و حقوقی از آنان موجب اطمینان خاطر در انجام وظایف شرعی، و نیز رعایت اخلاق پزشکی شده، و باعث کاهش نگرانی جامعه پزشکی می­گردند.

فصلنامه علمی پژوهشی بیهوشی و درد

دوره ۵ شماره ۲- پاییز ۹۳